عروسک باربي بر خلاف ساير عروسک‌ها که تداعي کننده کودک بوده و داراي چهره‌اي معصومانه مي‌باشند، يک زن بيست ساله آمريکايي با تمام مشخصات اندامي آن است که با دقت فراوان طراحي و ساخته مي‌شود و با حضور تصاويرش در اکثر مايحتاج و ملزومات ضروري کودکان و نوجوانان از قبيل لوازم التحرير، کيف، کفش، شکلات‌ها، ظروف، البسه، ساعت، وسايل شخصي و... ملکة ذهني کودکان و نوجوانان گرديده، خود را به آنان تحميل و موجب خريد عروسک مي‌گردد. در روش‌هاي تعليم و تربيت، مهم‌ترين و کليدي‌ترين عامل بحث «الگوسازي» است. هر سن و هر جنس الگوي خاص خود را برمي‌تابد. در اين ميان مهم‌ترين سن، دوران کودکي است. تربيت دوران کودکي توأم با بهره‌گيري از الگوهاي خاص و ويژة اين دوران است. طبيعي است که الگوهاي دوران کودکي به طور عمده از مؤلفه‌هاي عاطفي به جاي گزاره‌هاي عقلاني بهره مي‌برند. لذا رمز و رازهاي موجود در خيال‌پردازي‌هاي کودکانه، جايگزين گزاره‌هاي واقع‌گرايانه در تربيت بزرگسالان مي‌شود. مبتني بر اين اصل، استفاده از نماد حيوانات به صورت فانتزي در انتقال مفاهيم آموزشي و تربيتي به کودکان همواره مدّ نظر بوده است؛ به گونه‌اي که امروزه بيشترين حجم توليدات فرهنگي مربوط به کودکان در زمينه انيميشن، کتاب، داستان و اسباب‌بازي به استفاده از نمادگرايي از حيوانات محدود مي‌شود. در اين ميان دختربچه‌ها انحصاراً به عروسک علاقه‌مند هستند. اين علاقه نشأت گرفته از عاطفه ويژه دختر بچه‌ها و همچنين به دليل قدرت برتر عروسک در ايجاد حسّ همزادپنداري و تفاهم خيالي با کودک است. عروسک، بالاترين نقش تربيتي را به ويژه در شکل‌دهي و پايه‌ريزي شخصيت دختران دارد. دختربچه‌ها، زنان آيندة هر ملت هستند و براي انحطاط هر ملت بايستي دختران و زنان آن ملت را منحط تربيت نمود. همان‌گونه که براي اعتلاي هر ملت، بايستي دختران و زنان آن ملت را متعالي تربيت کرد. از اين منظر، نقش عروسک در تهاجم فرهنگي نقش بسيار برجسته‌اي است.

بقیه در ادامه مطلب

به دوستانتان نزدیک باشید و به دشمنانتان نزدیک‌تر. این جمله معروف را حتماً شنیده‌اید. کسانی که بسیار به شما نزدیکتر هستند و اطلاعات بیشتر از شما دارند، می‌توانند مهلک‌ترین صدمات را بزنند. دوربین، میکروفون، دستیار صوتی، حسگر ژیروسکوپ، حسگر شتاب سنج، حسگر نور، مجاورت سنج، فشار سنج، دما سنج، موقعیت یاب GPS و بسیاری از این قبیل موارد از امکاناتی هستند که در دستگاه­‌های هوشمند ذکر می­‌شوند؛ امّا آیا می‌­دانید هر کدام از این ابزارها می­‌توانند به عنوان چشم‌­ها و گوش‌­هایی برای جاسوسی از شما کاربرد داشته باشند؟ این اسمارتفون­‌های جذاب و زیبا، می­‌توانند بدترین دشمن شما هم باشند. دوربین تلفن همراه شما به هزار و یک دلیل اعم از آلودگی به ویروس‌­ها، حفره‌­های موجود در نرم‌­افزارها و نصب نرم افزارهای مخرب روی دستگاه می‌­تواند خود به خود به ثبت تصاویر اطراف دستگاه بپردازد.
صدای محیط به راحتی با میکروفن قابل ضبط شدن است. تجهیزات مکان‌یابی هم به شما این امکان را می‌دهند تا موقعیت خود را روی نقشه مشاهده کنید و از امکاناتی مانند مسیریابی بهره‌مند شوید، اما آیا می­‌توانید با اطمینان بگویید موقعیت شما در هر لحظه برای مقاصد دیگری ثبت و به سرورهای مختلف ارسال نمی‌­شود؟ شاید بگویید که اطلاعات شما برای کسی جذابیت ندارد. در حداقلی‌­ترین حالت ممکن، شرکت­‌های تجاری با داشتن این اطلاعات شما را بمباران تبلیغاتی می‌­کنند. این روند می­‌تواند به سوی هکرها و سازمان­‌های بزرگ و دولت­ها هم تسری پیدا کند. به هر حال هیچ­‌کس نمی‌­خواهد بخشی از اطلاعاتش هیچ‌­وقت در فضای آنلاین پخش شود. راه­‌حل‌­های مقابله با احتمال لو رفتن اطلاعاتتان هم ساده است.

بقیه در ادامه مطلب

حرف هایی که درباره شبکه های اجتماعی زده می شود، بسیار متنوع و بعضاً متناقض است. بعضی ها این رسانه ها را ابزار جاسوسی کشورهای سلطه طلب می دانند و بعضی معتقدند که این رسانه ها فقط سایت هایی معمولی هستند که قابلیت های بی نظیری در برقراری ارتباط با سایرین ایجاد می کنند. مقاله پیش رو با نگاهی به گزارش پارلمان اروپا و همچنین مقاله ای از سایت بی بی سی درباره شبکه اِشِلون نوشته شده است.
سازمان های امنیتی متعددی در آمریکا و اروپا وجود دارد که در طول شبانه روز به شنود، رصد و رهگیری اطلاعات و دسته بندی آنها مشغولند. از جمله مهم ترین این سازمان های امنیتی، NSA یا اداره امنیت ملی آمریکاست که با وجود اشتهار کم، قدرت و تأثیر فراوانی دارد. این سازمان برای پردازش انبوه اطلاعات خود، قوی ترین ابررایانه جهان را دارد و دارای یک کارخانه مختص به خود است تا قطعات الکترونیکی مورد نیاز خود را با اطمینان از امنیت بالا، تولید و استفاده کند.
یکی از طرح های این سازمان، تهیه یک فایل چهار صفحه ای برای تک تک چند میلیارد انسان زنده بر کره خاکی است! این چهار صفحه باید شامل یک سری مشخصات فردی اساسی، عقاید و موضع گیری های فکری و دینی و سیاسی، شبکه ارتباطات و اطرافیان وی و نهایتا ارزیابی از پتانسیل خطرناک بودن وی برای دنیای غرب – خصوصاً ایالات متحده – باشد. با این اطلاعات می توان با یک جست و جوی ساده، دایره تحقیق روی مظنونان احتمالی را از میلیون ها مورد به چند صد مورد تقلیل داد.

بقیه در ادامه مطلب

دراين مقاله كوتاه سعي بر آن شده كه اهداف شبكه هاي ماهواره اي و نقشي كه بر عهده دارند و همچنين بررسي آسيب‌هاي ماهواره اعم از آسيب‌هاي فردي، روحي رواني، خانوادگي، اجتماعی، ديني واعتقادي، و...با توجه به احاديث و آيات قرآن مورد بحث قرار گيرد.
امروز ما با غول پرنده افسانه‌اي 17 هزار سر و دست وپايي روبه‌رو هستيم كه همه دنيا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولي كه چنگالهاي نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوييم در يك آن بلكه با چند پرده نمايش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند كه اگر براي قدیمی‌ها ازاين غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند كه مگر می‌شود بله امروز سر از قبر در بياورند وببينند كه اين غول چگونه همسران را سر به هوي كرده ورو به طلاق و فرزندان را به اعتياد و فساد دعوت می‌کند و چطور فرهنگ‌ها را مسخر خود و چطور آداب و رسوم و اعتقادات و ارزش‌ها را به يك باره می‌بلعد؛ و جز خسران زيان تباهي باقي نمی‌گذارد. در اين مقاله كوتاه به بخشي از اهداف ماهواره و آسيب‌هاي ناشي از برخي از شبکه‌ها و همچنين راهكارها توجه شده است.

بــــقــــيــــه در ادامــــه مــــطــــلــــب

*سعید واحدی‌فرد؛ کارشناس ارشد علوم ارتباطات

در طلیعه‌ی ظهور قرن بیستم، کم‌کم تولیدکنندگان و شرکت‌ها و امپراطوری‌های تجاری که گستره‌ی خود را به کشورهای دیگر نیز کشانده بودند، به این نتیجه رسیدند که برای بهره‌برداری بیشتر و مناسب‌تر از توان فراوان سازمان‌هایشان که روزبه‌روز به آن افزوده می‌شد، راهی جز مصرف انبوه وجود ندارد. دنیا دنیای مبارزه بر سر تصاحب بازارها است و باید برای سود بیشتر به بازارهای سرزمین‌های دور روی آورد.

چنان که تاریخ نشان می‌دهد، در ابتدا این کار با نیروی نظامی و فتح سرزمین‌های غرب و شرق کره‌ی زمین صورت می‌گرفت ولی در شرایط کنونی، حملات نظامی تا حدودی محدود شده و غربی‌ها راه چاره را افزایش مصرف عمومی و فراهم کردن رفاه برای همه دانسته‌اند و برآنند تا به طور روزافزون، روش‌هایی را بیابند که ضمن استفاده‌ی عموم از مصرف زیاد در تمام زمینه‌ها، چرخ سودآوری ماشین‌های صنعتی از کار نیافتد و همواره به گردش خود به گونه‌ای فزاینده ادامه دهد.

در این میان تبلیغ کالاهای تجاری به یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها در اکثر شرکت‌های بزرگ دنیا تبدیل شده است. تلویزیون و رسانه را نیز می‌توان مهم‌ترین ابزار این روش دانست. تنها این وسیله است که می‌تواند پیام صاحبان شرکت‌های تولیدی را به طور گسترده به درون خانه‌های مردم در سراسر جهان ببرد. این رسانه در حقیقت به عنوان فرد سوم این خانواده‌ها در نقش میهمانی ناخوانده کم‌کم رأی اعضای خانواده را از روی پدر خانواده برمی‌گرداند و به سوی افکار منتشر شده از سوی خود جلب می‌کند.  

مصرف‌گرایی اسطوره‌ای است که فرد را با مصرف کردن خشنود می‌کند و حس یکپارچه بودن با دیگران را به او می‌بخشد. جملات تبلیغی به شکلی جذاب، جانشین ایده‌آل‌های مصرف‌کننده برای تجربه‌های هنری، مذهبی و خانوادگی می‌شود و پیچ و تاب‌های دست‌کاری شده توسط رسانه‌ها در نقاب اجتماعی را جایگزین ارزش‌های معنوی می‌کند. تلویزیون نه برای سرگرم کردن ما که برای فروش کالاها به ماست که به وجود آمده و کار بیشتر کسانی که در شبکه‌های تلویزیونی کار می‌کنند، جلب توجه مردم است و البته تداوم این جلب توجه تا جایی که بتوانند کالایی را تبلیغ کنند.

روزگاری تبلیغات‌چی‌ها کودکان را به‌عنوان یک گروه جمعیتی، نادیده می‌گرفتند اما امروزه کودکان و نوجوانان نیز یکی از گروه‌های هدف این رسانه‌ها هستند؛ چرا که آن‌ها قدرت خرج کردن دارند. درآمدهای قابل خرج آن‌ها بسیار هنگفت است. آن‌ها در بزرگسالی در زمره‌ی مصرف‌کنندگان درخواهند آمد و هزینه‌هایی که صرف برنامه‌ریزی ذهن و نگرش آن‌ها می‌شود، بعدها جواب می‌دهد! آن‌ها بر تصمیمات والدین خود برای خرید کالاها تأثیر می گذارند، زیرا برای واداشتن یا ترغیب والدینشان به خرید کالاها و خدماتی خاص، شگردهای بسیاری دارند. کودکان در ازای هر پنج ساعت تماشای برنامه‌ی تلویزیون‌های تجاری، یک ساعت آگهی تجاری تماشا می‌کنند. در واقع ما کودکان‌مان را به دست شرکت‌های تبلیغاتی سپرده‌ایم تا آن‌ها را متقاعد کنند که گرسنه، خسته، زشت و نامحبوب هستند و برای تغییر این وضع، باید پول خرج کنند.

 آمریکا با افراشتن آنتن‌های متعدد رادیویی و تلویزیونی بدون هیچ نیازی به مداخله‌ی نظامی می‌تواند در جامعه‌ی کمونیستی اروپای شرقی نفوذ کند و کوکاکولا را در حالی سر میزهای خانواده‌های آلمانی‌ای مهمان کند که شاید چند سال پیش فرزندان و شوهران خود را در جنگ جهانی دوم در جنگ با متفقین از دست داده‌اند. این پیشروی تا آن‌جا ادامه یافت که پس از گذشت دو سه دهه، در اواخر دهه‌ی هفتاد میلادی در مسکو نیز شعبه‌هایی از مک‌دونالد و مرغ کنتاکی تأسیس شد و مشتریان در آن‌جا با ولع به دنبال صرف غذا همراه با نوشیدنی‌هایی چون کوکاکولا بودند.  

امروز شاید اطلاعات، گران‌بهاترین چیز برای همه باشد. با اطلاعات و کنترل آن می‌توان به همه چیز دست یافت. برخی نظریه‌پردازان ارتباطات بیان کرده‌اند: امروز جهان در دست کسی است که رسانه‌ها را در اختیار دارد. به اعتقاد گردانندگان اصلی صنعت رسانه‌ها، چند مؤسسه‌ی بزرگ، نه تنها رسانه‌های مهم همگانی آمریکا، بلکه جهان را تحت کنترل خود در خواهند آورد.

در بحث تهدیدشناسی برای رسیدن هدف مطلوب، اولین مطلبی که دارای اهمیت، تعریف تهدید است. هر کشوری می‌تواند سه محور را به‌عنوان ارزش‌های حیاتی خود تعریف کند که به مخاطره افتادن آن‌ها به مفهوم از بین رفتن پایه و اساس حاکمیت آن کشور است:

1. تمامیت ارضی آن کشور

2. ایده‌ها و الگوهای رفتاری جامعه

3. حاکمیت مستقر در آن کشور

بنابراین منظور از تهدید، عنصر یا وضعیتی است که یکی از این روش‌های حیاتی را به مخاطره می‌اندازد. هدف تهدید چیست؟ هر ویروسی یک هدف دارد؛ هدف ویروس تهدید، مختل کردن و در نهایت از بین بردن امنیت یک جامعه و در نهایت نابودی حاکمیت است. در گذشته از ابزارهای سخت و ادوات نظامی استفاده می‌کردند، اما امروزه از تهدید نرم استفاده می‌کنند.

تهدید نرم

ویژگی‌های تهدید نرم چیست؟ اصولاً دو ویژگی را به‌عنوان ویژگی تهدید نرم در نظر می‌گیریم؛ یکی اعتباری بودن تهدید نرم است، یعنی در زمان و مکان متغیر است. مثلاً ممکن است متغیری امروزه و در زمان حال، تهدید به حساب بیاید ولی فردا یک عنصر معمولی در جامعه باشد. یا تهدیدی در یک جامعه در درجه‌ی قرمز امنیتی باشد ولی در کشور دیگر یک مسأله‌ی ساده اجتماعی باشد. ویژگی دوم این است که بحث تهدید، یک امر نسبی است. هر کشوری به فراخور موقعیت سیاسی، تاریخی، اجتماعی، جغرافیایی و عقیدتی ممکن است درجاتی از تهدید را داشته باشد.

معمولاً کشورهایی که در منطقه‌ی خاورمیانه قرار دارند از درجه‌ی تهدید بالایی برخوردارند؛ چون هم دارای موقعیت جغرافیایی مهم هستند، هم به لحاظ تاریخی، مکتبی و عقیدتی موقعیت بالایی در جهان دارند.

تهدید دارای دو مرحله است؛ مرحله‌ی ذهنی و مرحله‌ی عملیاتی. در مرحله‌ی ذهنی، دشمن یا کشور تهدیدکننده ابتدا نقاط آسیب‌پذیر جامعه‌ی هدف را شناسایی می‌کند، ابزارهایش را می‌شناسد و سپس هدف‌گذاری و سرمایه‌گذاری می‌کند و نهایتاً آن را عملیاتی می‌نماید.

تقسیم‌بندی تهدید بر دو بعد ذهنی و عملیاتی، برای پیشگیری تهدید است. باید این را بدانیم، برای مقابله با تهدید در کدام مرحله پادزهر را تزریق کنیم. تهدید نرم امروزه موثرترین، کارآمدترین، کم‌هزینه‌ترین صورت تهدید و در عین حال خطرناک‌ترین نوع تهدید است.

ما می‌توانیم مطالعات امنیتی را در حوزه‌ی تهدید به دو دسته گفتمان منفی و گفتمان مثبت تقسیم کنیم. گفتمان منفی، تهدید را به نبود امنیت تعریف می‌کند و امنیت را به نبود تهدید تعریف می‌کند. گفتمان منفی دارای دو موج است؛ موج اول این گفتمان تأکید بر جنبه‌ی نظامی دارد و می‌گوید تهدید یعنی در معرض حمله‌ی نظامی قرار گرفتن یک کشور توسط کشور دیگری و تنها عامل ناامنی را حمله‌ی نظامی می‌داند و اما موج دوم می‌گوید تهدید و عدم امنیت در حمله‌ی نظامی خلاصه نمی‌شود، بلکه در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، علم و فن‌آوری و زیست‌محیطی نیز تهدید وجود دارد.

گفتمان مثبت که جدیدتر از گفتمان منفی است می‌گوید: امنیت و تهدید دو متغیر وابسته نیست و هر کدام را مستقل می‌داند. در این تعریف، فقدان امنیت تنها فاکتور مورد نیاز تهدید نیست بلکه علاوه بر آن، وجود شرایط مطلوب برای تحقق اهداف و خواسته‌های بیگانه نیز مدنظر است. وقتی جامعه در سطح قابل قبولی برای تحصیل و پاسداری از آرمان‌ها و اخلاقیات و رفتارهای مورد قبول آن جامعه نباشد، هر چند دارای یک تهدید داخلی و خارجی مادی و محسوس نباشد، ممکن است عدم برآوردن نیازهای جامعه و مردم نوعی تهدید باشد.

سطوح قدرت نرم

اما در جهت مقابله با تهدید نرم، آن چیزی که می‌تواند مؤثر و کارآمد باشد، استفاده به‌جا از قدرت نرم است. قدرت نرم دربرگیرنده‌ی مؤلفه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ایدئولوژیک است. ایدئولوژی اعتبار ملی، خصوصیات ملی، هویت ملی و فرهنگی یک ملت و همچنین مشروعیت نظام سیاسی آن کشور از جمله موضوعاتی هستند که در چارچوب قدرت نرم مورد توجه و مطالعه قرار می‌گیرند. اما قدرت نرم از سه سطح تشکیل می‌شود:

الف) سطح راهبردی

ب) سطح میانی

ج) سطح تاکتیکی

در سطح راهبردی که اولین سطح قدرت نرم است، قدرت متوجه رهبران و نخبگان یک کشور است و بالاترین سطح رویارویی قدرت نرم با تهدید نرم را شامل می‌شود. در این سطح، هدف افزایش قدرت، هنجارسازی خود و تضعیف قدرت حریف در صحنه‌ی بین‌المللی است و هدف حریف هم از تهدید نرم در این سطح، اولاً شناسایی نخبگان و رهبران فکری جامعه و ثانیاً ارعاب و تأثیرگذاری در آن‌ها است.

با توجه به موقعیت تاریخی کهنی که ایران دارا است و موقعیت سوق‌الجیشی و جغرافیایی که ما در آن قرار داریم، همواره دشمن در کمین بهره‌گیری از موقعیت‌هاست. پس زمینه‌سازی جهت اتحاد سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در جهان اسلام، تشنج‌زدایی و پیش‌برد صلح و امنیت در منطقه و جهان، تحرک دیپلماتیک و حضور موفق در عرصه‌های بین‌المللی، از جمله مواردی است که باعث ارتقاء قدرت نرم ما می‌شود.

ب) سطوح میانی: این سطح از قدرت نرم منحصراً به مردم و قدرت ملی تکیه دارد و از فرهنگ عامه متأثر می‌شود. در این سطح، افکار عامه از تصمیمات نخبگان و رهبران جامعه حمایت می‌کند و به آن‌ها مشروعیت می‌بخشد. در مقابل، هدف تهدید نرم در این سطح، ایجاد شکاف میان نخبگان سیاسی و فرهنگی و آحاد عمومی جامعه است. یعنی می‌خواهند مردم را از یک جماعت همراه تبدیل به جماعتی بی‌تفاوت، معارض و مخالف کنند و برای رسیدن به این هدف از ابزارهایی مثل تشویق به نافرمانی مدنی استفاده می‌کند.

ج) سطح تاکتیکی: این سطح از رویارویی قدرت نرم در سطح نیروهای مسلح صورت می‌گیرد و هدف این سه سطح از قدرت نرم باید توأمان و همراه هم مورد توجه قرار گیرد و سعی شود در هر سه سطح قدرت‌دهی و قدرت نرم جامعه افزایش پیدا کنند تا بتواند در مقابل تهدیدات نرم مؤثر واقع شود.

عناصر افزایش قدرت نرم

در تعریف قدرت نرم به یک سری عناصر توجه می‌شود که رعایت آن‌ها و رعایت معیارهای این عناصر باعث جاذبه‌دار شدن و تأثیر قدرت نرم شود. یکی از این عناصر عبارتند از: جاذبه‌ی فرهنگی، که مشتمل بر عقاید، ارزش‌ها و باورهای یک جامعه است و آن همان چیزی است که تعبیر به هویت ملی می‌شود. در واقع هویت ملی برای یک جامعه به منزله‌ی روح برای بدن است و همان‌طور که روح در بدن نباشد، جسم می‌میرد؛ اگر مملکتی هویت نداشته باشد به‌تدریج خواهد مرد.

هویت دو کارکرد دارد؛ از لحاظ داخلی عامل همبستگی مردم است و از لحاظ بین‌المللی نیز عامل شناسایی کشور توسط سایر دولت‌هاست. هویت ملی یک مسأله‌ی جمعی است که بنیادهای تاریخی، فرهنگی و اعتقادی یک ملت را در بر می‌گیرد. تکوین هویت ملی یک امر پیچیده و طولانی است و از طریق آموزش از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و حتی می‌توانیم بگوییم که رنگ‌ها و معماری هم در تشکیل این هویت اثرگذار است. بنابراین هرگونه چالشی در هویت ملی باعث تضعیف و کاهش جاذبه‌های فرهنگی آن ملت می‌شود.

دومین عنصر دسترسی به ابعاد قدرت نرم در سطوح ملی و سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی است. هر کشوری که به کانال‌های ارتباطی منطقه‌ای و بین‌المللی دسترسی و ارتباط بیشتری داشته باشد، قطعاً از قدرت نرم بالاتری برخوردار است، مثل عضویت در کنوانسیون‌های بین‌المللی یا عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و ایفای یک نقش مؤثر در این سازمان‌ها.

 سومین عنصر، پذیرش جهانی است؛ به این معنا که یک دولت بتواند در الگوها، ارزش‌ها و اولویت‌های دیگر ملت‌ها تغییر به‌وجود بیاورد. قطعاً چنین کشوری دارای قدرت نرم بسیار بالایی است.

چهارمین عنصر، تأثیرگذاری بر سطوح مختلف نظام بین‌المللی است که مثلاً در مورد ایران می‌توانیم به تأثیر بر چرخش سیاست امریکایی "خاورمیانه‌ی بزرگ به خاورمیانه‌ی جدید" اشاره کنیم.

منبع:

کتاب دیدگاه‌های نظری پدافند غیرعامل